Διευκρινίσεις σχετικά με τις υποχρεώσεις των φορέων διαχείρισης λιμένων για τη διαχείριση των αποβλήτων από πλοία με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο
Δημοσιεύτηκε η υπ'Α.Π.:ΥΠΕΝ/ΓρΓΓΦΠΥ/132278/3595 - 13/12/2022 Εγκύκλιος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τίτλο: "Διευκρινήσεις σχετικά με τις υποχρεώσεις των φορέων διαχείρισης λιμένων για τη
διαχείριση των αποβλήτων από πλοία με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο".
Παρατίθεται ως κατωτέρω, απόσπασμα της εν λόγω εγκυκλίου:
" Σε συνέχεια της από 01.12.22 εγκυκλίου σχετικά με τις «προϋποθέσεις σύννομης λειτουργίας πλωτών ευκολιών υποδοχής πετρελαιοειδών καταλοίπων» και σε συνδυασμό με αυτήν, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστούν τα κατωτέρω:
Α. Σύμφωνα με το άρθρο 41 «Ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτων» του ν. 4819/2021 (Α’ 129), το οποίο αποτελεί εναρμόνιση του άρθρου 15 της Οδηγίας 2008/98, και ειδικότερα με την παρ. 2 αυτού, «όταν τα απόβλητα μεταφέρονται από τον αρχικό παραγωγό ή κάτοχο σε ένα ή περισσότερα νομικά πρόσωπα, που αναφέρονται στην παρ. 1, για προκαταρκτική επεξεργασία, αυτό δεν συνεπάγεται, κατά γενικό κανόνα, απαλλαγή από την ευθύνη για τη διεξαγωγή μιας εργασίας πλήρους ανάκτησης ή διάθεσης.». Το δε νομικό πρόσωπο της παρ. 1 αναφέρεται σε «έμπορο ή οργανισμό ή επιχείρηση που εκτελεί εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων ή μέσω διακανονισμού με δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό συλλογής αποβλήτων». Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το άρθρο 4 της ΚΥΑ 3122.3-15/71164/2021 για την «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία (EE) 2019/883 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής για την παράδοση αποβλήτων από πλοία, για την τροποποίηση της Οδηγίας 2010/65/ΕΕ και την κατάργηση της Οδηγίας 2000/59/ΕΚ» (Β’ 4790), «οι φορείς διαχείρισης λιμένων εξασφαλίζουν τη διάθεση λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής για όλα τα είδη των αποβλήτων, επαρκών για την κάλυψη των αναγκών των πλοίων» (παρ. 1) και «οι φορείς διαχείρισης λιμένων διασφαλίζουν ότι: … δ) οι λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής καθιστούν εφικτή τη διαχείριση των αποβλήτων από πλοία με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο σύμφωνα με τον ν. 4819/2021 (Α΄ 129), όπως εκάστοτε ισχύει, και με άλλες σχετικές νομοθετικές ενωσιακές και εθνικές νομοθετικές πράξεις για τα απόβλητα.». Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι οι φορείς διαχείρισης λιμένων δεν απαλλάσσονται της ευθύνης για την ορθή και σύννομη διαχείριση των αποβλήτων από πλοία που παραλαμβάνονται στο λιμάνι από τις εντεταλμένες εγκαταστάσεις παραλαβής με τη σύναψη σχετικής σύμβασης, πολλώ δε μάλλον στις περιπτώσεις που παρατηρούνται ή επισημαίνονται πρόδηλα προβλήματα ή ουσιαστικές ή/και διοικητικές ελλείψεις στις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής.
Β. Τα ανωτέρω εξειδικεύονται έτι περαιτέρω στην ΚΥΑ 3122.3-15/71164/2021. Ειδικότερα:
1. Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 4 της ως άνω ΚΥΑ «απαραίτητη προϋπόθεση για την παραλαβή και διαχείριση αποβλήτων από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο είναι να πληροί τις απαιτήσεις που τίθενται στο άρθρο 52 («Έκδοση Αδειών») του ν. 4819/2021 (Α΄ 129), όπως εκάστοτε ισχύει, ανάλογα με τις εργασίες τις οποίες εκτελεί και να διαθέτει εν ισχύ όλες τις προβλεπόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία άδειες.».
2. Στην παρ. 7 αυτού ορίζεται ότι «Οι φορείς διαχείρισης λιμένων διασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις παράδοσης ή παραλαβής αποβλήτων διενεργούνται με επαρκή μέτρα ασφαλείας για την πρόληψη κινδύνων κατά προσώπων ή του περιβάλλοντος στους λιμένες που καλύπτονται από την παρούσα απόφαση.
3. Στην περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 16 ορίζεται ότι «οι φορείς διαχείρισης λιμένων «λαμβάνουν μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας, κατά τη συνεργασία τους με εμπορικούς οργανισμούς»
4. Στην περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 16 ορίζεται ότι «οι φορείς διαχείρισης των λιμένων και οι πάροχοι παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων: α) μεριμνούν, ώστε η επεξεργασία, ανάκτηση και τελική διάθεση των αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και των καταλοίπων φορτίου να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τον ν. 4819/2021».
5. Στην περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 16 ορίζεται ότι «οι φορείς διαχείρισης των λιμένων και οι πάροχοι παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων β) μεριμνούν, ώστε να βρίσκονται σε ισχύ όλες οι απαραίτητες από την ισχύουσα νομοθεσία, άδειες και εγκρίσεις για την εκτέλεση των εργασιών παραλαβής και διαχείρισης όλων των ειδών των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίου,».
Γ. Ως εκ των ανωτέρω, οι φορείς διαχείρισης λιμένων οφείλουν να εξετάζουν και να διασφαλίζουν ότι οι πάροχοι παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, διαθέτουν τις κατά νόμο απαιτούμενες άδειες και πληρούν τις αντίστοιχες απαιτήσεις, ανάλογα με τις εργασίες τις οποίες εκτελούν. Οφείλουν δε να ενεργούν κατά νόμον ώστε απόβλητα από πλοία στην περιοχή ευθύνης τους, να μην οδηγούνται σε εγκαταστάσεις για την λειτουργία των οποίων δεν συντρέχουν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις, και, ταυτόχρονα να μεριμνούν ώστε η διαχείριση των αποβλήτων αυτών να γίνεται με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο. Η μη τήρηση των ανωτέρω υποχρεώσεων συνιστά περιβαλλοντική παράβαση η οποία επισύρει τα διοικητικά μέτρα και κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 21 του ν. 4014/2011."
Παρατίθεται ως κατωτέρω, απόσπασμα της εν λόγω εγκυκλίου:
" Σε συνέχεια της από 01.12.22 εγκυκλίου σχετικά με τις «προϋποθέσεις σύννομης λειτουργίας πλωτών ευκολιών υποδοχής πετρελαιοειδών καταλοίπων» και σε συνδυασμό με αυτήν, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστούν τα κατωτέρω:
Α. Σύμφωνα με το άρθρο 41 «Ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτων» του ν. 4819/2021 (Α’ 129), το οποίο αποτελεί εναρμόνιση του άρθρου 15 της Οδηγίας 2008/98, και ειδικότερα με την παρ. 2 αυτού, «όταν τα απόβλητα μεταφέρονται από τον αρχικό παραγωγό ή κάτοχο σε ένα ή περισσότερα νομικά πρόσωπα, που αναφέρονται στην παρ. 1, για προκαταρκτική επεξεργασία, αυτό δεν συνεπάγεται, κατά γενικό κανόνα, απαλλαγή από την ευθύνη για τη διεξαγωγή μιας εργασίας πλήρους ανάκτησης ή διάθεσης.». Το δε νομικό πρόσωπο της παρ. 1 αναφέρεται σε «έμπορο ή οργανισμό ή επιχείρηση που εκτελεί εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων ή μέσω διακανονισμού με δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό συλλογής αποβλήτων». Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το άρθρο 4 της ΚΥΑ 3122.3-15/71164/2021 για την «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία (EE) 2019/883 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής για την παράδοση αποβλήτων από πλοία, για την τροποποίηση της Οδηγίας 2010/65/ΕΕ και την κατάργηση της Οδηγίας 2000/59/ΕΚ» (Β’ 4790), «οι φορείς διαχείρισης λιμένων εξασφαλίζουν τη διάθεση λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής για όλα τα είδη των αποβλήτων, επαρκών για την κάλυψη των αναγκών των πλοίων» (παρ. 1) και «οι φορείς διαχείρισης λιμένων διασφαλίζουν ότι: … δ) οι λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής καθιστούν εφικτή τη διαχείριση των αποβλήτων από πλοία με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο σύμφωνα με τον ν. 4819/2021 (Α΄ 129), όπως εκάστοτε ισχύει, και με άλλες σχετικές νομοθετικές ενωσιακές και εθνικές νομοθετικές πράξεις για τα απόβλητα.». Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι οι φορείς διαχείρισης λιμένων δεν απαλλάσσονται της ευθύνης για την ορθή και σύννομη διαχείριση των αποβλήτων από πλοία που παραλαμβάνονται στο λιμάνι από τις εντεταλμένες εγκαταστάσεις παραλαβής με τη σύναψη σχετικής σύμβασης, πολλώ δε μάλλον στις περιπτώσεις που παρατηρούνται ή επισημαίνονται πρόδηλα προβλήματα ή ουσιαστικές ή/και διοικητικές ελλείψεις στις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής.
Β. Τα ανωτέρω εξειδικεύονται έτι περαιτέρω στην ΚΥΑ 3122.3-15/71164/2021. Ειδικότερα:
1. Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 4 της ως άνω ΚΥΑ «απαραίτητη προϋπόθεση για την παραλαβή και διαχείριση αποβλήτων από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο είναι να πληροί τις απαιτήσεις που τίθενται στο άρθρο 52 («Έκδοση Αδειών») του ν. 4819/2021 (Α΄ 129), όπως εκάστοτε ισχύει, ανάλογα με τις εργασίες τις οποίες εκτελεί και να διαθέτει εν ισχύ όλες τις προβλεπόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία άδειες.».
2. Στην παρ. 7 αυτού ορίζεται ότι «Οι φορείς διαχείρισης λιμένων διασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις παράδοσης ή παραλαβής αποβλήτων διενεργούνται με επαρκή μέτρα ασφαλείας για την πρόληψη κινδύνων κατά προσώπων ή του περιβάλλοντος στους λιμένες που καλύπτονται από την παρούσα απόφαση.
3. Στην περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 16 ορίζεται ότι «οι φορείς διαχείρισης λιμένων «λαμβάνουν μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας, κατά τη συνεργασία τους με εμπορικούς οργανισμούς»
4. Στην περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 16 ορίζεται ότι «οι φορείς διαχείρισης των λιμένων και οι πάροχοι παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων: α) μεριμνούν, ώστε η επεξεργασία, ανάκτηση και τελική διάθεση των αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και των καταλοίπων φορτίου να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τον ν. 4819/2021».
5. Στην περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 16 ορίζεται ότι «οι φορείς διαχείρισης των λιμένων και οι πάροχοι παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων β) μεριμνούν, ώστε να βρίσκονται σε ισχύ όλες οι απαραίτητες από την ισχύουσα νομοθεσία, άδειες και εγκρίσεις για την εκτέλεση των εργασιών παραλαβής και διαχείρισης όλων των ειδών των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίου,».
Γ. Ως εκ των ανωτέρω, οι φορείς διαχείρισης λιμένων οφείλουν να εξετάζουν και να διασφαλίζουν ότι οι πάροχοι παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, διαθέτουν τις κατά νόμο απαιτούμενες άδειες και πληρούν τις αντίστοιχες απαιτήσεις, ανάλογα με τις εργασίες τις οποίες εκτελούν. Οφείλουν δε να ενεργούν κατά νόμον ώστε απόβλητα από πλοία στην περιοχή ευθύνης τους, να μην οδηγούνται σε εγκαταστάσεις για την λειτουργία των οποίων δεν συντρέχουν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις, και, ταυτόχρονα να μεριμνούν ώστε η διαχείριση των αποβλήτων αυτών να γίνεται με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο. Η μη τήρηση των ανωτέρω υποχρεώσεων συνιστά περιβαλλοντική παράβαση η οποία επισύρει τα διοικητικά μέτρα και κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 21 του ν. 4014/2011."